Ιστορία

  • Η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία από την ίδρυσή της μέχρι το 1914 +

    Η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία από την ίδρυσή της μέχρι το 1914

    Η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 1884. Στην ίδρυσή της πρωτοστάτησε ο θεολόγος Γεώργιος Λαμπάκης, ο οποίος ανέπτυξε ενθουσιώδη και πολυσχιδή δραστηριότητα ως το 1910. Ουσιαστικά καθόρισε τον χαρακτήρα της Εταιρείας τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της.

    Πρωταρχικός σκοπός της ΧΑΕ υπήρξε κατά την ίδρυσή της η περισυλλογή και διάσωση μνημείων της χριστιανικής αρχαιότητας και η δημιουργία ενός Χριστιανικού Αρχαιολογικού Μουσείου κατά τη διατύπωση της εποχής. Οι ιδρυτές της ΧΑΕ, και ιδίως ο Γεώργιος Λαμπάκης, εργάστηκαν για να κινητοποιήσουν τις αρχές, ώστε να επεκτείνουν την κρατική μέριμνα πέραν των αρχαίων και στα χριστιανικά μνημεία, παλαιότερα και νεότερα.

    Το μεγαλύτερο επίτευγμα της Εταιρείας ήταν η δημιουργία της Συλλογής 10.000 περίπου αντικειμένων, που υπήρξε στόχος ζωής για τον Γεώργιο Λαμπάκη. Η συλλογή αυτή έγινε δυνατή χάρη στην κινητοποίηση ιδιωτών, εκκλησιαστικών φορέων και υπαλλήλων του δημοσίου σε ολόκληρη τη χώρα. Παρουσιάστηκε σε εκθέσεις στην Αθήνα, το 1898 και το 1903, και στεγάστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Το 1923 η Συλλογή της ΧΑΕ περιήλθε στο νεοσύστατο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στην Αθήνα, μαζί με τη βιβλιοθήκη της και το φωτογραφικό της αρχείο.

    Από το 1892 άρχισε να εκδίδεται το Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, στο οποίο ο Γεώργιος Λαμπάκης δημοσίευε ειδήσεις από τη δράση της Εταιρείας και παρουσίαζε μνημεία που εντόπιζε στα ταξίδια του. Με τη φροντίδα του Γεωργίου Λαμπάκη συγκροτήθηκε επίσης το πολύτιμο και πλούσιο φωτογραφικό αρχείο μνημείων από την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία που συμπλήρωνε τη Συλλογή. Κατάλογος των φωτογραφιών δημοσιεύτηκε στο Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, τεύχος Θ΄, 1910.

  • Η ΧΑΕ από το 1914 ως τα τέλη της δεκαετίας του 1950 +

    Η ΧΑΕ από το 1914 ως τα τέλη της δεκαετίας του 1950

    Με την ασθένεια και το θάνατο του ιδρυτή της ΧΑΕ Γ. Λαμπάκη (1914) η συλλεκτική δραστηριότητα και η έκδοση του Δελτίου ανεστάλησαν. Η Εταιρεία επαναδραστηριοποιήθηκε το 1923 με πρωτοβουλία του Αλεξάνδρου Φιλαδελφέως και του Γεωργίου Σωτηρίου, που εκείνη την εποχή έγινε Διευθυντής στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και καθηγητής της Χριστιανικής Αρχαιολογίας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

    Ο λόγιος αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος ανέλαβε ως Πρόεδρος της Εταιρείας. Ο συλλεκτικός στόχος, εξαιτίας των περιορισμών που επέβαλε η νέα αρχαιολογική νομοθεσία, αλλά κυρίως μετά την ίδρυση του Βυζαντινού Μουσείου, είχε πια εκλείψει. Η ΧΑΕ μετατράπηκε έτσι σε καθαρά επιστημονική εταιρεία. Το Δελτίον επανεκδόθηκε ως επιστημονικό περιοδικό με συνεργασίες ερευνητών ενός κλάδου που μόλις άρχιζε να διαμορφώνεται τότε στην Ελλάδα.

    Έκτοτε η Εταιρεία άρχισε να διοργανώνει διαλέξεις και εκδρομές σε μια προσπάθεια να γνωρίσει το ευρύτερο κοινό τα βυζαντινά μνημεία. Τη δεκαετία του 1930, με πρωτοβουλία του Νίκου Α. Βέη, προέδρου της Εταιρείας από το 1932 μέχρι το 1958, προγραμματίστηκε η έκδοση του Corpus των Χριστιανικών Επιγραφών της Ελλάδας και άρχισε τότε να συγκροτείται με τη συνεργασία και νέων ερευνητών. Τελικά δημοσιεύτηκαν δύο τόμοι (1941, 1970).

  • H XAE από το 1959 έως σήμερα +

    H XAE από το 1959 έως σήμερα

    Στη νεότερη φάση της ιστορίας της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας που ξεκινά με την επανέκδοση το 1959 του Δελτίου μετά τη διακοπή των ταραγμένων δεκαετιών του 1940 και 1950, η Εταιρεία ενθαρρύνει την έρευνα στην Ελλάδα και προσπαθεί να συνομιλήσει με τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Το περιοδικό της γίνεται διεθνές. Το 1972 εκδίδεται η πρώτη μονογραφία στη σειρά Τετράδια της Χριστιανικής Αρχαιολογίας και Τέχνης.

    Παράλληλα με άλλες δραστηριότητες οργανώνει από το 1981 σε ετήσια βάση, κάθε άνοιξη, το Συμπόσιο Χριστιανικής Αρχαιολογίας και Τέχνης, εκδίδοντας συγχρόνως και τις αντίστοιχες περιλήψεις των εισηγήσεων και των ανακοινώσεων. Από το 1988 μία ημέρα του τριήμερου Συμποσίου αφιερώνεται σε ειδικό θέμα.

    Την εποχή αυτή συμμετέχει στις δραστηριότητες της Εταιρείας ολόκληρο σχεδόν το επιστημονικό δυναμικό της χώρας, τον τόνο, ωστόσο, έδινε, ως το θάνατό του (1998), ο ακαδημαϊκός Μανόλης Χατζηδάκης, ο οποίος υπήρξε γενικός γραμματέας και πρόεδρος της Εταιρείας από το 1959 έως το 1998. Για την ανάπτυξη της ΧΑΕ, την πραγματοποίηση των στόχων της και των οραμάτων του προέδρου της Μ. Χατζηδάκη, μεγάλη ήταν επίσης η συμβολή του επί εικοσαετία (1979-2000) γενικού γραμματέα της, καθηγητή της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, Χαράλαμπου Μπούρα.

  • 1

Μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων

Οι σημαντικότεροι Έλληνες βυζαντινολόγοι, κυρίως ιστορικοί της βυζαντινής τέχνης, υπήρξαν κατά τη μακρόχρονη ιστορία της Εταιρείας δραστήρια μέλη της:

  • Γεώργιος Λαμπάκης,
  • Γεώργιος Σωτηρίου (γ. γραμματέας 1932-1959, πρόεδρος 1959-1965),
  • Νίκος Α. Βέης (πρόεδρος 1932-1958),
  • Ανδρέας Ξυγγόπουλος,
  • Αναστάσιος Ορλάνδος (πρόεδρος 1966-1979),
  • Μανόλης Χατζηδάκης (γ. γραμματέας 1959-1979, πρόεδρος 1980-1998),
  • Χαράλαμπος Μπούρας (γ. γραμματέας 1979-2000),
  • Ντούλα Μουρίκη,
  • Δημήτριος Πάλλας,
  • Γεώργιος Γαλάβαρης (πρόεδρος 1998-2000),
  • Ηλίας Κόλλιας (πρόεδρος 2000-2007)
  • Δημήτρης Κωνστάντιος (γ. γραμματέας 2000-2010)
  • Χαράλαμπος Μπούρας (γ. γραμματέας 1979-2000)



Δείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο όλα τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων της ΧΑΕ από το 1885 έως σήμερα.

Μέλη Διοικητικών Συμβουλίων 1885 - σήμερα



Βιβλιογραφία για την ιστορία της ΧΑΕ

  • Έκθεση για τα εκατό χρόνια της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας. Κατάλογος, Αθήνα 1985
  • Ό. Γκράτζιου - Α. Λαζαρίδου (επιστ. επιμ.), Από τη Χριστιανική Συλλογή στο Βυζαντινό Μουσείο (1884-1930). Κατάλογος έκθεσης(Αθήνα, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, 29 Μαρτίου 2002 - 7 Ιανουαρίου 2003),  Αθήνα 2006
  • Δ. Κωνστάντιος, Η ιστορία της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, Αθήνα 2009.

© Copyright 2024 XAE