Η αείμνηστη Μαρία Θεοχάρη († 29.5.2004), επιφανής ιστορικός της βυζαντινής τέχνης, που επιδόθηκε ιδιαίτερα στη μελέτη της βυζαντινής και μεταβυζαντινής χρυσοκεντητικής, θέσπισε το 2003 βραβεἰο για την καλύτερη επιστημονική εργασία στον τομέα της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής. Το βραβείο απονεμήθηκε δύο φορές, το Μάιο του 2003 και του 2004, όσο ζούσε η διαθέτις. Τη συνέχιση της απονομής του Επάθλου Μαρίας Θεοχάρη υποστήριξε θερμά η αείμνηστη Ευγενία Θεοχάρη (†21.8.2016) στη μνήμη της αδελφής της. Το έπαθλο απονέμεται πλέον τακτικά από το "Ίδρυμα Περικλής Σ. Θεοχάρης" στην καλύτερη επιστημονική εργασία στον τομέα της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής, η οποία έχει δημοσιευτεί αυτοτελώς ή σε έγκριτο περιοδικό διεθνούς κυκλοφορίας..
Το βραβείο απονέμεται ανά διετία και συνοδεύεται από χρηματικό ποσόν 2.000 ευρώ.
Απευθύνεται σε υποψηφίους οποιασδήποτε ηλικίας και υπηκοότητας, τα υποβαλλόμενα έργα των οποίων κρίνει επιτροπή ανώνυμων κριτών που ορίζει το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας. Η απονομή του βραβείου πραγματοποιείται στο εκάστοτε Συμπόσιο που ακολουθεί την προκήρυξή του.
Η προκήρυξη με τους όρους συμμετοχής ανακοινώνεται διά της ιστοσελίδας της Εταιρείας και με ενημέρωση προς τα μέλη της και την επιστημονική κοινότητα.
Τα έργα που έχουν βραβευθεί μέχρι σήμερα είναι τα ακόλουθα: